18-08-2021, 08:40 PM
Yazın tam ortasındayız. ! Şiddetli sıcak günler yaşıyoruz. Hava sıcaklıkları mevsim normallerinin çok üzerinde. Üstelik nem oranı da çok fazla. Aşırı sıcaklardan bunalan aileler biraz ferahlamak ve rahatlamak için soluğu tatil yerlerinde ve sahillerde alıyor. Ama bir yandan tatilin tadı çıkartılırken diğer yandan ciddi bir tehlike kapıda bekliyor!
Çok sıcak ve çok nemli havalar sıcak çarpması ve güneş çarpması tehlikelerini de beraberinde getirir. Hava sıcaklığı 30 derecelerin üzerindeyse ve nem oranı % 60 dan fazlaysa sıcak çarpması tehlikesi akıldan çıkarılmamalıdır. Yüksek sıcaklığa bağlı aşırı terleme vücuttan su ve tuz kaybına neden olur. Bunun sonucunda çocuğun genel durumu bozularak tablo hızla ağırlaşabilir. Özellikle açık alanlarda uzun süre bulunmak bu tehlike ihtimalini artırır. Şiddetli sıcak ve çok nemli günlerde güneşe çıkılmasa da gölgede bile sıcak çarpabilir. Bu yüzden sıcaklığın ve nemin şiddetli olduğu saatlerde açık alanlarda bulunmamalıdır. 10:00 ile 16:00 saatleri arasındaki zamanları açık alanlarda değil; serin ve kapalı ortamlarda veya ağaç gölgesinde geçirmek gerekir. Güneş çarpması bebeklerde ve 4 yaşından küçük çocuklarda daha kolay ve daha sık görülmektedir.
Eğer sıcak çarpmasına uğrayan çocuklara erken müdahale edilmezse çok ciddi ve hatta hayatı tehdit eden sonuçlar yaşanabilir. En çabuk etkilenen organlar beyin,kalp, böbrekler ve kaslardır. Müdahale ne kadar gecikirse tehlike ve hatta ölüm ihtimali o kadar artar.
Güneş çarpmasının belirtileri:
Eğer çocuğunuzda:
* Şiddetli zonklayıcı baş ağrısı,
* Halsizlik, bitkinlik,
* Bulantı ve kusma,
* Kas zayıflığı ve kas krampları,
* Sık ve sığ nefes alma ,
* Çarpıntı,
* Bilinç bulanıklığı,
* Bilinç kaybı ve bayılma,
* Nöbet geçirme,
* Sıcak ortama rağmen vücudun artık terlememesi,
* Kırmızı, sıcak ve kuru bir cilt,
* 40 dereceyi geçen bir vücut ısısı varsa GÜNEŞ ÇARPMASI düşünülmelidir. Güneş çarpması şüphesi varsa vücut ısısını popodan ölçmek en güvenilir yoldur.
Eğer bir çocukta veye kişide yukarıda özetlenen özellikler varsa acilen tıbbi bakıma ihtiyaç vardır.
Güneş çarpmasında ilk yardım:
Güneş çarpmasının acil bir durum olduğu akıldan çıkarılmamalıdır. Yavaş hareket etmek üzücü sonuçlar doğurabilir.
Hasta hemen kapalı ve serin bir odaya alınmalıdır.
Odanın klimalı veya ventilatörlü olması çok faydalı olur. Klimayı veya ventilatörü en güçlü devirde çalıştırmak faydalı olur. Ventilatör yoksa vücudu şiddetli bir şekilde yelpazelemek bile faydalı olur.
Hemen hastanın üzerindeki iç çamaşırlarından başka giyecekler çıkarılmalı, hasta ayakları vücuttan daha yukarıda olacak bir şekilde yatırılmalıdır. Hastanın başı da dahil olmak üzere bütün vücudu soğuk suyla sık sık ıslatılmalıdır. Bunun için bir bahçe hortumu kullanmak çok uygun olur.
Hastanın boynuna, koltuk altlarına, kasıklarına, diz ve dirsek çukurlarına, el ve ayak bileklerine buz kalıpları konulmalı veya buzlu su uygulanmalıdır.
Hastanın bilinci açık ise, soğuk su, hafif tuzlu soğuk ayran ve hafif şekerli soğuk içecekler içirilmelidir.
Eğer hastanın bulantısı varsa veya kusuyorsa boğulma teklikesine karşı hasta sağ yanına veya sol yanına yatırılmalıdır.
Bu müdahaleler yapıldıktan sonra 20 - 30 dakika geçtiği halde hastanın genel durumunda düzelme başlamazsa veya daha da kötüleşiyorsa, bilinç kaybı veya bayılma varsa veya nöbet geçiriyorsa hiç beklemeksizin hasta en yakın bir sağlık merkezine götürülmelidir.
Sıcak çarpmasını önlemek için:
Evden dışarı çıkmadan ve dışardayken bol bol su ve sıvı tüketilmelidir. Hatta susama duygusu olmasa bile sıvı tüketmeye çalışmalıdır.
İnce ve açık renkli giyecekler giyilmelidir.
Güneşe çıkarken güneşten koruyucu losyon ve kremler kullanılmalıdır.
Gözleri ve yüzü güneşten korumak için siperlikli başlıklar kullanılmalıdır.
Sıcak havalarda ağır işlerden, uzun yürüyüşlerden, spor yapmaktan ve yorucu egzersizlerden kaçınılmalıdır.
Sık sık ılık duş yaptırılmalıdır.
Bebekleri ve çocukları park halindeki arabanın içinde bir kaç dakikalığına bile olsa kesinlikle yanlız bırakmamalıdır.
Sıcak çarpması sıcak ortamlarda santral sinir sistemi(SSS) depresyonu, vücut ısısının genellikle 40°C’den fazla olması ve tipik biyokimyasal ve fizyolojik anomalilerle karakterize bir akut termoregulatör yetersizlik sendromudur. Sıcak çarpmasının en sık nedeni güneşe uzun süre alışılmadan maruz kalınmasıdır. Sıcak çarpması özellikle yaz aylarında çocuklarda, yaşlılarda, askerler ve atletler gibi güneşte egzersiz yapan gençlerde görülmektedir. Sıcaklarda uygun olmayan giyim şekli, sıcak ve nemli hava koşullarına maruz kalma, aşırı ve yağlı beslenme ve aşırı alkol alımı, yetersiz sıvı alımı gibi etkenler sıcak çarpmasına neden olabilir. Tedavi edilmediği takdirde ölüm veya ciddi sağlık sorunlarına (sinir hasarı, organ hasarı) yol açabilen bir durumdur. Bazı serilerde mortalite %70 gibi yüksektir.
Sıcak çarpmasının iki farklı klinik şekli vardır: egzersize bağlı ve egzersize bağlı olmayan sıcak çarpması veya klasik sıcak çarpması.
Egzersize bağlı sıcak çarpması daha çok normal ortam ısısından fazla sıcaklıkta egzersiz yapan genç bireylerde görülür. Termoregülatör mekanizmaları genellikle normal olsa da, çevrenin termal etkisi ve endojen ısı üretimindeki büyük artma ile bozulur.
Egzersize bağlı olmayan sıcak çarpması daha çok yaşlı veya hasta bireyleri etkiler ve sıcak dalgası sırasında oluşur. Hastaların termoregülatör kontrolünde genellikle bir miktar yetersizlik vardır ve artan termal etkiyle birlikte sıcaklık kolaylıkla artar.
SICAK ÇARPMASI TEDAVİSİ
Sıcak veya güneş çarpması geliştikten sonra hasta acil tedavi edilmelidir. Esas tedavi hastayı soğutmaktır. Kişiyi gölge daha soğuk bir alana taşıyarak, giysilerini çıkarıp cildini sürekli olarak ıslatarak olay yerinde tedaviye başlanmalıdır. Esinti yaratmak içinyelpazeleme veya üstü açık bir araçla transport buharlaşma yoluyla soğutmayı artıracaktır. Hasta hastaneye ulaştığında soğutma ve destek tedavisinin bir yoğun bakım ortamında sağlanması en doğrusudur.